Oorzaken

Geschiedenis

Deze behandelingen worden bij gebrek aan beter nog
steeds toegepast in de oogheelkunde. De resultaten
zijn vaak teleurstellend (zie onder).

Inspuiting met oost-indische inkt in de cornea, daarna platina-chloride aangebracht om pupil te maken.
Inspuiting met oost-indische inkt in de cornea.


Ijzersulfaat met 5% tannine-zuur.
Oog behandeld met platina-chloride en 5% tannine-zuur.


Onbehandeld oog.
Gekleurde bandagelens op het onbehandelde oog.


Pupil als bandagelens.
Pupil als bandagelens.

Links

Hoornvliesbeschadiging

Let op! nieuw nummer:00 31 6 2138 4330

Inleiding

Bij hoornvliesbeschadigingen heeft de patiënt in de meeste gevallen te maken met drie storende effecten: De cosmetische nadelen liggen voor de hand, maar veel mensen onderschatten de psychologische en fysieke problemen.

Sinds mensenheugenis bestaan er vooroordelen over het hoornvlies dat beschadigd is. Voor de buitenwereld werkt verkleuring van het hoornvlies als storend. In verschillende culturen worden mensen uitgesloten als zij “het boze oog” hebben. Ook in onze westerse cultuur krijgt de patiënt er vaak vervelende reacties op en wordt daardoor onzeker. Soms kan hij/zij door de ontstane psychologische problemen niet meer goed functioneren in de maatschappij.


Oorzaken van hoornvliesbeschadiging

Er zijn allerlei oorzaken waardoor een hoornvliesbeschadiging kan ontstaan, zowel in huiselijke omgeving als op het werk.
Om er enkele te noemen:
● Splinters van hout, metaal of glas.
● Scherp speelgoed, potloden, papieren pijltjes.
● Chemische verbranding ( door bijvoorbeeld zuur of loog).
● Infecties.
● Veelvuldige operaties aan het hoornvlies, waardoor dit kan verkleuren.
● Vitamine-A gebrek. Dit ontstaat door eenzijdige voeding en komt vaak voor in derde-wereld landen.


Geschiedenis

● Een van de oudste behandelingen voor hoornvliesbeschadigingen is het tatoeëren. Galenus beschreef al rond 180 na Chr. een methode om witte vlekken op het hoornvlies zwart te kleuren.
● Vanaf 1870 legden steeds meer oogartsen zich toe op het tatoeëren van het hoornvlies met als doel:
● Inkleuring van lichtgekleurde vlekken of littekens (“leucoma”) op het hoornvlies - vooral storend wanneer ze voor de zwarte pupil of een donkere iris liggen.
● Afronding van misvormde pupillen
● Bedekking van hoornvlies-vertroebeling

Hoornvlies-inspuiting met oost-indische inkt, daarna bandagelens aangebracht. Deze
methode wordt tot op heden in de wereld nog steeds gebruikt.

● Nabootsing van de iriskleur

Met de hand beschilderde lenzen.
● Vervanging van het natuurlijk pigment in het hoornvlies en bindvlies (albinisme)
● Imitatie van de hele oogappel in verschrompelde ogen ter vervanging van een glazen prothese
● Er werden veel verschillende instrumenten gebruikt voor het inbrengen van kleurstoffen. Tot op heden behandelt men verkleurde hoornvliezen wereldwijd met minuscule injecties met o.a. oostindische inkt, platinachloride, hydrazinehydraat of ijzersulfaat met 5% tanninezuur.
● De bereikte resultaten waren tot 1990 slecht: de kleurstoffen bleven nauwelijks op hun plaats of veroorzaakten irritaties en ontstekingen. Daarom paste men in tweede instantie meestal een schaalprothese toe.


Behandeling door de oogarts

Tegenwoordig zal de oogarts bij bovengenoemde hoornvliesbeschadigingen allereerst proberen het zicht in het oog te behouden. Dit lukt niet altijd: bij 30% van alle hoornvliesbeschadigingen is het oog geheel blind. Bij 70% is er nog enige lichtinval, die zoals eerder vermeld storend is.

Als er operatief geen resultaat meer te behalen is, wordt vaak een soort contactlens aangemeten, de schaalprothese. Deze kan uitgevoerd zijn in kleur, met of zonder pupil. Veel patiënten krijgen na verloop van tijd problemen met de schaalprothese, zodat deze verwijderd moet worden. Een ander nadeel van de schaalprothese kan zijn dat deze niet goed op zijn plaats blijft zitten. In sommige gevallen kan de patiënt op indicatie van de oogarts behandeld worden met keratografie.


Onderzoek

Veel minder bekend is, dat - zoals eigen onderzoek in de afgelopen 10 jaar heeft aangetoond - bij meer dan 73% van de patiënten met een hoornvliesbeschadiging ook bijkomende fysieke klachten optreden. Ook al spreekt men over een blind oog, het beschadigde hoornvlies laat scherp licht vaak nog gedeeltelijk door (fotofobie). Dit heeft een nadelige invloed op de waarneming van het gezonde oog. Daarnaast kan de verstoorde waarneming aanleiding geven tot hoofdpijn- en vermoeidheidsklachten.

Patiënt met ernstige vorm van fotofobie.
Met behulp van keratografie kunnen deze fysieke klachten vaak volledig worden weggenomen. Door de goede cosmetische resultaten treedt in het algemeen ook een aanzienlijke verbetering op van de psychologische klachten, waardoor de patiënt maatschappelijk beter gaat functioneren.


Keratografie

Keratografie is een wetenschappelijk onderbouwde methode van het permanent inkleuren door middel van kleurstofpigmenten in de cornea. De grondleggers van dit sub-specialisme, Eddy M. van der Velden en dr. Jan Kok, hebben in 1990 in het Academisch Medisch Centrum afd. Oogheelkunde te Amsterdam de basis gelegd van wat sinds 1995 keratografie heet (de term keratografie is samengesteld door prof. dr. V. Clauss - E.M. van der Velden). Zie ook medische publicaties en T.V. programma’s.

Naast de poliklinische behandeling van patiënten op de afdeling oogheelkunde van het AMC deden zij vooral onderzoek (bacteriologisch, histopathologisch en elektronen-microscopisch). Hierin werden de eigenschappen van de gebruikte kleurstoffen onderzocht met het doel de schadelijkheid voor toepassing in het oog uit te sluiten.

Dit heeft geresulteerd in de beschikbaarheid van een aantal kleurstofpigmenten waarvan bewezen is dat zij volkomen veilig zijn voor het gebruik in het hoornvlies.

Sinds 1995 wordt keratografie toegepast door E.M. van der Velden in Het Oogziekenhuis Rotterdam (1995-2008), de Ludwig-Maximilian Universiteit, afd. Oogheelkunde te München (1996-2012), Tilganga Eye Centre Kathmandu, Nepal en in
de Kliniek voor Medische en Esthetische Dermatografie te Arnhem.